Delta panjira ngati World Heritage Site

Katswiri wa zachikhalidwe ku UNESCO Damir Dijakovic adati njira yosankhidwa nthawi zambiri imatenga zaka ziwiri komanso kuti pempho la Okavango Delta likuchitika.

Katswiri wa zachikhalidwe ku UNESCO Damir Dijakovic adati njira yosankhidwa nthawi zambiri imatenga zaka ziwiri komanso kuti pempho la Okavango Delta likuchitika.

Gulu la akadaulo ochokera ku bungwe la International Union for Conservation and Nature (IUCN) akuyembekezeka kukacheza ku Botswana mwezi wamawa ngati gawo la ntchito yowunika momwe dera la Okavango Delta likuyembekezeka kusankhidwa kukhala World Heritage Site. Izi zidadziwika pa msonkhano wa atolankhani wokhudza World Heritage Convention komanso kusankha kwa Okavango Delta womwe unachitikira ku Maun. Akatswiriwa afika ku Botswana pa Okutobala 13.

Dijakovic adanenanso kuti chimodzi mwazinthu zofunika kwambiri pamindandanda ndikuphatikiza umphumphu womwe umakhudza nkhani zokhudzana ndi chitetezo, kuzindikira momveka bwino malire, kasamalidwe ka malo, kutengapo mbali kwa anthu komanso kuwopseza komwe kungachitike patsamba. Anapereka chitsanzo cha malo omwe atchulidwa posachedwapa a World Heritage Namib Sand Sea ku Namibia, omwe atsimikizira kuti anthu omwe akukhala kale kumeneko ndi ziweto zawo apitirize kukhala ndi ufulu wa nthaka ndi chuma. Mfumu Oleyo Ledimo, yemwe adalandira ophunzirawo, adawakumbutsa kuti anthu okhala ku Ngamiland akuyenera kulemekezedwa chifukwa chosunga chigawo cha pristine mmalo mwa Batswana. “Tagwira ntchito molimbika kuteteza mtsinjewo ndipo takhala tikugwirizana ndi nthambi zoyenerera kuwonetsetsa kuti mndandandawo wachitikadi,” adatero ndikuwonjezera kuti mtsinjewu ndi wofunika kwambiri pa chuma cha m’derali chifukwa anthu a m’maderawa akukhala ndi moyo kudzera mu usodzi. ndi zinthu zina zachilengedwe.

Msonkhanowu unamva kuti ntchito zina zachitukuko sizikugwirizana ndi kulembedwa kwa malo ndipo izi zikuphatikizapo ntchito zokopa alendo zosalamulirika komanso zosayang'aniridwa zomwe zimapangitsa kuti anthu azichulukirachulukira komanso migodi m'kati mwa malowa ndi malo otetezedwa. Pankhani ya chitukuko cha zokopa alendo, zolemba zosankhidwa ku Botswana zikupereka mabedi opitilira 1,300 kapena 700 pamalo oyambira, komanso mabedi 24 panyumba iliyonse. Mwachiwonekere pa chitukuko cha migodi, ndandandayo imathetsa ntchito zofufuza kapena migodi pa malo onse omwe atchulidwa.

M’nkhani yake, woyang’anira wamkulu mu dipatimenti yosungiramo zinthu zakale ndi zipilala za dziko (DNMM), Gertrude Matswiri, ananena kuti cholinga chonse n’chakuti “sipadzakhalanso ziphaso zofufuza ndi/kapena zamigodi zoperekedwa m’chigawo cha delta ndi panhandle. Palibe zilolezo zatsopano zofufuza ndi/kapena zamigodi zomwe zimaperekedwa mdera la 15km kuchokera ku delta ndi panhandle.

Malayisensi omwe alipo omwe ali ndi nkhawa pazachitetezo amayenera kuchotsedwa ndi boma akangowachotsa ndi omwe ali ndi ziphaso pano, adawonjezera. Pakali pano, malo okhawo a dziko la Botswana, Tsodilo Hills akuti akupita patsogolo, akulembetsa alendo pafupifupi 20 000 pachaka, makamaka pambuyo popereka ndalama zomwe zikufunika P10 miliyoni kuchokera ku Debswana-run Diamond Trust. Tsodilo Community Initiative yabwera pamene Mulungu adatumiza anthu 200, omwe sakuyenera kupititsa patsogolo chitukuko cha boma ngati mudzi. Ntchitoyi tsopano ikutha kupeza ndalama kudzera m'malo olowera, malo ogulitsira ntchito zamanja ndi malo ochitirako misasa. Mabowo awiri akumbidwa kwa anthu ammudzi - amalizidwa ndi kuthira madzi kumudzi ndipo anthu ambiri akugwira ntchitoyo. Matsweri adaulula kuti pali mapulani omanga nyumba zogona ziwiri pafupi ndi malowa, ndikubowola chitsime china chomwetsa madzi ziweto. Tsodilo, yomwe ndi imodzi mwa malo otchuka kwambiri ojambula miyala mu Africa okhala ndi zithunzi zopitilira 4 kuyambira 500 AD ndi 850 AD idalengezedwa kuti ndi National Monument mu 1100 komanso World Heritage Site mu 1927. Chuma china chakumadzulo kwa Ngamiland, Gwxihaba Hills, chinali adalengezanso National Monument mu 2001.

ZOMWE MUNGACHITE PA NKHANIYI:

  • “We have worked hard to conserve the delta and we have been co-operative with relevant departments to ensure that the listing comes into reality,” he said, adding that the delta is vital to the local economy as the communities make a living through fishing and other natural resources.
  • A team of experts from the International Union for Conservation and Nature (IUCN) are scheduled to visit Botswana next month as part of an assessment exercise towards the proposed nomination of the Okavango Delta for being declared a World Heritage Site.
  • The seminar heard though that some development activities are incompatible with the listing of a site and this includes uncontrolled and unmonitored tourism ventures leading to overcrowding as well as mining within the site’s core and buffer zones.

<

Ponena za wolemba

Linda Hohnholz

Mkonzi wamkulu kwa eTurboNews zochokera ku eTN HQ.

Gawani ku...